Crowdfunding is een vorm van financieren. Een (grote) groep mensen investeert in een kapitaalbehoefte van een onderneming, instelling of initiatief. Crowdfunding wordt als financieringsmiddel steeds populairder, omdat banken steeds vaker weigeren om een investering voor 100 procent te financieren. Een ondernemer moet dus creatief zijn om aan geld te komen als hij zelf geen buffers heeft. Daarom kiezen vooral veel ondernemers in het midden-en kleinbedrijf deze vorm van financieren voor de start van een nieuw bedrijf, een nieuw product of een speciaal project.
Crowdfundingmodellen
Crowdfunding kent verschillende modellen om geld op te halen. De vier belangrijkste zijn: donaties, rewards, leningen en aandelen.
Het uitgeven van leningen en aandelen zijn de meest gangbare modellen voor ondernemers. Bij het verstrekken van een lening krijgt de verstrekker rente en (als alles goed gaat) wordt uiteindelijk de lening afgelost. Hoe hoger het risico, hoe hoger de rente die wordt vergoedt.
Bij aandelen krijgt de verstrekker aandelen in de onderneming of een certificaat van een aandeel. Omdat het certificaat geen stemrecht geeft binnen de onderneming, is dit laatste gebruikelijk. Een ondernemer wil namelijk zelf het liefst aan de touwtjes blijven trekken. De aandelen of certificaten geven jaarlijks een dividendopbrengst. Uiteindelijk kan er winst (of verlies!) worden behaald bij de verkoop van de aandelen of de certificaten van aandelen.
Platforms voor Crowdfunding
Crowdfunding Platforms zijn een soort marktplaats voor bedrijven en andere instellingen die geld nodig hebben én mensen die geld willen investeren. Een ondernemer biedt zijn plan aan. Na screening én goedkeuring wordt het op het online platform gezet. Er is altijd een doelstelling voor het te behalen bedrag. Wanneer het doel is behaald, wordt de aanbieding uit de markt gehaald.
In de praktijk blijkt dat vooral familieleden en kennissen inschrijven op de leningen of aandelen die door kleinere ondernemingen worden aangeboden. Sommigen willen best een gokje wagen. Ze proberen zo een beter rendement te halen dan de zeer lage rentevergoeding op de spaarrekening of de steeds maar weer te slikken verliezen op de aandelen via de beurs.
Voor- en nadelen
Het voordeel van een Platform voor Crowdfunding is dat je in principe gelijk in the picture bent bij potentiële investeerders. Zoeken is niet nodig; de investeerders zijn aanwezig.
Het nadeel is dat het vaak heel veel tijd, geld en moeite kost om het investeringsidee voor de investeerders aantrekkelijk te maken. Je moet er veel voor doen en de plannen worden vaak net als een bij een bank van alle kanten doorgelicht en onderzocht. Veel ex-werknemers van banken fungeren als adviseurs voor Crowdfunding Platforms. Er zijn zelfs banken die Platforms voor Crowdfunding aansturen.
Toezicht AFM
De AFM (Autoriteit Financiële Markten) houdt toezicht op financiële markten en dus ook op de Crowdfunding Platforms. De wettelijke bepaling van de Wet Financieel Toezicht (Wft) luidt:
“In principe is het een ieder in Nederland verboden in de uitoefening van een bedrijf van het publiek opvorderbare gelden aan te trekken, ter beschikking te verkrijgen of ter beschikking te hebben.”
Hierop is een aantal uitzonderingen, onder meer banken en ook Crowdfunding Platforms. Echter alleen indien zij daarvoor een vergunning hebben die wordt verstrekt door het AFM.
Specifieke vrijstelling voor aandelen in de vrijstellingsregeling Wft
Een specifieke vrijstelling die niet bij een ieder bekend is, is de vrijstelling voor de uitgifte van aandelen. In de vrijstellingsregeling Wft worden in artikel 53 de vrijstellingen genoemd voor het aanbieden van effecten en dus ook voor aandelen. Voor het aanbieden van aandelen geldt vrijstelling gedurende een periode van 12 maanden. Maar in die periode mag niet meer dan voor totaal € 2,5 miljoen worden aangeboden. Wel moet bij de aanbieding van de aandelen expliciet worden vermeld dat er geen vergunningplicht is ingevolgde de Wet en er geen onder toezicht is van de AFM. Met andere woorden: wie voldoet aan die voorwaarden en voorschriften kan zelf aandelen uitgeven en hoeft geen gebruik te maken van een Crowdfunding Platform!
Het nadeel is wel dat zelf beleggers en andere investeerders moeten worden gezocht. Maar als het toch grotendeels familie en kennissen zijn die zouden worden benaderd voor Crowdfunding, dan maakt dat echter niet uit.
Dividend op de uit te geven aandelen
Met de invoering van de Flexwet in 2012 kan een BV diverse soorten aandelen uitgeven. Om een voorbeeld te geven: aandelen A (met stemrecht) en aandelen B (zonder stemrecht). Ondernemers geven het liefst aandelen B uit aan investeerders omdat die alleen recht geven op een dividend en verder geen stemrecht hebben. Het stemrecht ligt bij de ondernemer als houder van de aandelen A. In feite zijn de aandelen B dus een lening zonder aflossingsverplichting (eventueel) met uitdelen van dividend.
Maar hoe zit dan als er geen winstreserves zijn en dus mogelijk formeel geen dividend kan worden uitgekeerd? Dividend uitkeren kan toch alleen als er een positieve winstreserve is? Dat is niet juist. Bij de behandeling van de Flexwet in de Eerste Kamer is door de Staatssecretaris aangedragen dat – ook als de winstreserve nihil of negatief is – er toch over mag worden gegaan tot het uitkeren van dividend. Dit zolang de bestuurder(s) (1) van tevoren (2) toetst of die uitkering niet evident onverantwoord is. Ook mag niet wordt getornd aan de zogenaamde gebonden reserves, meer specifiek de wettelijke en statutaire reserves. De bestuurder heeft inzake het uitkeren van dividend een grotere rol gekregen. Zonder akkoord van de bestuurder mag niet worden overgegaan tot uitkering van dividend. Het bestuur weigert echter slechts de uitkering van dividend als het van mening is dat de vennootschap na de dividenduitkering niet meer in staat is om aan haar normale verplichtingen te kunnen blijven voldoen. Kort en goed: als het bestuur van mening is dat de vennootschap na de dividenduitkering aan haar lopende verplichtingen kan blijven voldoen, mag worden overgegaan tot uitkeren bij een negatieve winstreserve. Op deze manier kan je dus zelf voorzien in je kapitaalsbehoefte.